ترشح پشت حلق (خلط در پشت حلق و گلو) چیست و چگونه آن را درمان کنیم؟
ترشحات (خلط) پشت حلق، مخاط اضافی است که غدد بینی و گلو ترشح می‌کنند. یک فرد ممکن است احساس کند که این مخاط از گلو ترشح می‌شود و باید گلوی خود را بیش از حد معمول پاک کند.
بینی، گلو و سینوس‌ها به طور مداوم مخاط تولید می‌کنند، ماده‌ای غلیظ و لغزنده که به جلوگیری از خشک شدن راه‌های هوایی کمک می‌کند. مخاط از بدن در برابر میکروب‌ها، گرده گل‌ها و گیاهان و سایر آلاینده‌های محیطی موجود در هوا محافظت می‌کند. این ذرات اگر در هنگام تنفس فرد فیلتر نشوند، می‌توانند مشکلاتی در بدن ایجاد کنند. مخاط این اجسام خارجی را به دام می‌اندازد و به از بین بردن آنها کمک می‌کند.
مخاط معمولاً کار خود را بدون اختلال انجام می‌دهد. در طول شبانه‌روز با بزاق مخلوط می‌شود و فرد یا آن را می‌بلعد یا از بینی خارج می‌کند. با این حال، اگر بدن مخاط بیش از حد معمول یا بیش از حد غلیظ تولید کند، بیشتر جلب توجه می‌کند. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، ممکن است فرد احساس کند که این ماده از پشت گلوی خود تولید می‌شود. پزشکان به این حالت ترشح پشت حلق می‌گویند.
چگونگی شکل‌گیری ترشحات پشت حلق
این مخاط اضافی همچنین می‌تواند علائم دیگری مانند سرفه، حالت تهوع و بوی بد دهان را ایجاد کند. افراد همچنین ممکن است گلودرد، نیاز به صاف کردن گلو و صدای خراش‌دار را تجربه کنند. بسیاری از افراد می‌توانند ترشحات پشت حلق را با درمان‌های خانگی درمان کنند، اگرچه گاهی اوقات بهتر است برای مشاوره و درمان با پزشک مشورت کنید.
علل
ترشح پشت حلق معمولاً به دلیل تغییرات خاصی در محیط یا بدن است. یکی از شایع‌ترین علل ترشح پشت حلق، آلرژی است. آلرژی‌های فصلی به دلیل انتشار گرده‌ها توسط گیاهان ممکن است باعث ترشح پشت حلق شود، زیرا بدن برای از بین بردن هاگ‌های گرده مخاط اضافی تولید می‌کند.
آب و هوای سرد یا هوای خشک نیز می‌تواند باعث ترشح پشت حلق شود. تنفس هوای سرد یا خشک ممکن است بینی و گلوی فرد را تحریک کند، بنابراین بدن او مخاط ایجاد می‌کند تا راه‌ها را مرطوب و گرم کند و این سوزش را کاهش دهد.
هوای سرد با عفونت‌های ویروسی مانند آنفولانزا، عفونت‌های سینوسی و سرماخوردگی نیز ارتباط دارد. این عفونت‌ها علائم بسیاری از جمله ترشح پشت حلق را ایجاد می‌کنند.
علاوه بر این، بدن به میکروب‌های مهاجم با ایجاد مخاط بیشتر برای دفع آنها واکنش نشان می‌دهد. ممکن است ناراحت‌کننده باشد، اما در واقع نشانه‌ای از تلاش بدن برای حفظ سلامت است.
علل دیگر ترشحات پشت حلق عبارتند از:
- خوردن غذاهای بسیار تند
- بارداری
- رفلاکس
- مواد شیمیایی تحریک‌کننده از جمله عطرها، محصولات پاک‌کننده، یا بخارهای مواد شیمیایی
- دود
- آدنوئیدهای بزرگ (لوزه سوم) یا آدنوئیدیت مزمن که بر غدد خاصی در گلو تأثیر می‌گذارد
- داروها، از جمله داروهای کنترل بارداری و فشار خون
- شرایط مزمن تنفسی، مانند بیماری مزمن انسدادی ریه
- انحراف تیغه بینی زمانی رخ می‌دهد که دیواره بین سوراخ‌های بینی کج یا آسیب دیده باشد. این عارضه می‌تواند تخلیه صحیح مخاط را برای بدن دشوار کند و باعث ترشح پشت حلق شود.
لوزه حلقی، لوله استاش و ترشحات پشت حلقی
بسیاری از موارد ترشحات پشت حلق به خودی خود برطرف می‌شوند. با این حال، بسته به علت آن، عدم درمان در برخی اوقات می‌تواند به عوارض بیشتری منجر شود.
بهتر است برای جلوگیری از عوارض، ترشحات پشت حلق را زودتر درمان کنید، بنابر این افراد باید برای علائمی که بیش از 10 روز طول بکشد با پزشک مشورت کنند.
علائم
افراد مبتلا به ترشحات پشت حلق ممکن است احساس کنند که باید به طور مکرر گلوی خود را صاف کنند. همچنین، مخاط حاوی مولکول‌های سیستم ایمنی است که می‌تواند بافت‌ها را تحریک کرده و باعث گلودرد، سرفه و گرفتگی صدا شود. فرد حتی ممکن است در شب به وضوح متوجه تجمع ترشحات پشت حلق شود، به خصوص زمانی که دراز کشیده است.
سایر علائم ترشح پشت حلق عبارتند از:
- گلو درد یا خراشیدگی
- احساس تهوع به دلیل مخاط اضافی در معده
- صاف کردن مکرر گلو
- تف کردن یا بلع زیاد مخاط
- بوی بد دهان
- سرفه‌هایی که در شب بدتر می‌شود
علاوه بر این، افراد ممکن است دچار عوارضی شوند که منجر به علائم دیگری می‌شود. به عنوان مثال، مخاط اضافی می‌تواند لوله‌های اُستاش (Eustachian tube)، کانال‌هایی که گلو را به گوش میانی متصل می‌کنند، یا مجرای سینوسی را مسدود کند. سپس ممکن است باعث ایجاد عفونت‌های دردناک شود.
درمان‌های بدون نیاز به نسخه (OTC)
در بیشتر اوقات نیازی به درمان نیست و بهترین درمان پیشگیری و حذف عوامل زمینه‌ساز افزایش ترشحات پشت حلق آلرژی‌زا می‌باشد. اما در مواردی ترشحات پشت حلق با استفاده از برخی داروهای ساده یا درمان‌های خانگی بهبود می‌یابد. البته استفاده از داروهای بدون نیاز به نسخه (OTC) را حتماٌ با راهنمایی پزشک یا داروساز انجام دهید.
با توجه به این که دلایل ایجاد ترشح پشت حلق متعدد است، لذا درمان آن می‌تواند به روش‌های متفاوتی انجام شود. به همین دلیل چنانچه ترشحات پشت حلق تداوم یافت یا به صورت دوره‌ای تکرار شد مراجعه به پزشک جهت درمان توصیه می‌گردد زیرا ممکن است نیاز به درمان‌های مؤثرتری و از جمله عمل جراحی باشد.
رقیق کردن مخاط
یکی دیگر از درمان‌های خانگی برای ترشحات پشت حلق شامل رقیق کردن مخاط است. داروهای OTC برای این کار هست، اما گزینه‌های غیر شیمیایی نیز وجود دارد.
افزایش رطوبت در هوا ممکن است به نازک‌تر شدن ضخامت ترشحات پشت حلق کمک کند و به آن اجازه دهد تا به آرامی در مسیرهای عبوری حرکت کند. استفاده از مرطوب‌کننده‌های هوا یا بخارسازها ممکن است به کاهش ترشحات پشت حلق کمک کند، به خصوص در مواردی که این ترشحات ناشی از گرفتگی سینوس‌ها باشد.
استفاده از اسپری بینی
اسپری‌های بینی یا شستشوی مجرای بینی با استفاده از آب نمک یا سرم فیزیولوژیک برای تخلیه مخاط مؤثر هستند. این گزینه‌ها ممکن است به پاکسازی راه‌های هوایی مسدود شده و کاهش محتوای کلی مخاط کمک کنند.
اسپری‌های بینی دارویی نیز می‌توانند به بهبود علائم فرد کمک کنند. بسته به علت ترشح پشت بینی، فرد می‌تواند موارد زیر را امتحان کند:
- فلوناز (فلوتیکازون پروپیونات): برای درمان رینیت آلرژیک (آلرژی‌های فصلی)
- ایپراتروپیوم بروماید: برای رفع گرفتگی بینی به دلیل سرماخوردگی، آلرژی‌های فصلی و آبریزش بینی.
- آزلاستین: برای درمان آبریزش بینی، عطسه و آلرژی‌های فصلی.
درمان‌های خانگی
فرد همچنین می‌تواند از داروهای خانگی برای درمان ترشحات پشت حلق استفاده کند. از جمله این درمان‌ها موارد زیر است.
بالا بردن زیر سر در هنگام خواب
اگر تجمع مخاط در شب افزایش یابد، بالاتر بردن سر در هنگام خوابیدن می‌تواند تخلیه ترشح را آسان‌تر کند. این ممکن است میزان مخاطی را که فرد در گلوی خود احساس می‌کند نیز کاهش دهد.
نوشیدن مایعات
بدن آب را راه‌های مختلف و از جمله از طریق ترشحات پشت حلق از دست می‌دهد. نوشیدن مقدار زیادی مایعات می‌تواند به رقیق شدن مخاط، حفظ جریان روان آن و جلوگیری از کم آبی کمک کند. مایعات و سوپ گرم می‌توانند علائم دیگر مانند گلودرد را کاهش دهد. بخار نیز ممکن است به پاکسازی سینوس‌ها نیز کمک کند.
پرهیز از دود سیگار
دود می‌تواند مجاری بینی را تحریک کرده و باعث ایجاد مخاط شود. دود همچنین می‌تواند تأثیر منفی بر توانایی بدن در پاکسازی مجاری تنفسی داشته باشد.
آیا ترشح پشت حلق مسری است؟
خیر، ترشح پشت حلق به خودی خود مسری نیست. با این حال، ممکن است به علت تولید بیش از حد مخاط بستگی داشته باشد. به عنوان مثال، اگر فردی به دلیل عفونت ویروسی دچار ترشح پشت حلق شود، می‌تواند ویروس را به فرد دیگری منتقل کند. سپس ممکن است دچار سرماخوردگی یا عفونت دیگری شوند.
ترشح پشت حلق در بارداری
ارتباطی بین بارداری و ترشح بعد از بینی وجود دارد – یک بررسی در سال 2017 نشان داد که %65 از افراد باردار علائم احتقان بینی را تجربه کرده‌اند. پزشکان به این رینیت بارداری می‌گویند، اما علت دقیق آن را نمی‌دانند.
افزایش حجم خون و نوسانات هورمونی در دوران بارداری ممکن است به افزایش تولید مخاطی کمک کند که بدن از طریق بینی دفع می‌کند. مخاط اضافی می‌تواند سینوس‌ها را مسدود کرده و از گلو خارج شود و باعث ترشح پشت حلق و علائم مرتبط با آن شود. افراد باردار معمولاً می‌توانند علائم خود را در خانه درمان کنند.
