زخم پای دیابتی بیماری رایجی درمیان بیماران مبتلا به دیابت نوع ۱ و ۲ می باشد که معمولا با وارد شدن یک آسیب هرچند جزئی به پاها ایجاد می‌شود. این زخم معمولا در زیر قوزک پا و درنتیجه شکستگی در ساختار پوست شکل می گیرد و به تدریج لایه‌های زیرین پوست را نیز درگیر می‌کند. درمان این زخم‌ها در افرادی که مبتلا به دیابت نیستند معمولا خود به خودی انجام می شود اما در مورد بیماران دیابتی رسیدگی سریع و توجه به این زخم برای جلوگیری از خطرات و مشکلات احتمالی، امری ضروری می باشد. در همین راستا، روش‌های درمانی متعددی برای رفع مشکل زخم پای دیابتی وجود دارد که بسته به شرایط بیمار توسط پزشک متخصص انتخاب خواهد شد.
زخم پای دیابتی چیست؟
زخم پای دیابتی یک آسیب‌دیدگی یا زخم باز است که در حدود ۱۵ درصد از بیماران دیابتی رخ می‌دهد و معمولا در کف پا قرار می‌گیرد. زخم پای دیابتی یکی از پیچیدگی‌های رایج دیابت است که ناشی از تحلیل بافت پوست و پدیدار شدن لایه‌های زیرین است.
علیرغم اینکه جلوگیری از ایجاد زخم پای دیابتی امکان‌پذیر است، ۵ درصد از فرادی که دچار زخم پای دیابتی می‌شوند به دلیل عفونت یا سایر مشکلات مرتبط با زخم در بیمارستان بستری می‌شوند.
عوامل
نوروپاتی محیطی (آسیب به عصب) و ایسکمی (کمبود جریان خون) اندام تحتانی ناشی از بیماری شریان محیطی از عوامل اصلی زخم پای دیابتی محسوب می‌شوند.
نوروپاتی محیطی (آسیب به عصب) دیابتی
فهرست مطالب
نوروپاتی محیطی دیابتی یکی از عوامل تسریع‌کننده در تقریبا ۹۰ درصد از زخم‌های پای دیابتی است. بالا بودن مزمن سطح گلوکز خون (قند خون) به اعصاب، شامل عصب‌های حسی، حرکتی و خودمختار آسیب می‌زند. نوروپاتی دیابتی همچنین به سیستم ایمنی صدمه وارد کرده و توانایی بدن برای مبارزه با عفونت را تضعیف می‌کند.
نوروپاتی محیط همچنین باعث ضعف و از بین رفتن عکس‌العمل، به ویژه در ناحیه قوزک پا می‌شود. این موضوع می‌تواند نحوه راه رفتن فرد را تغییر داده و منجر به ناهنجاری‌ها و دفرمگی‌هایی مانند انحراف شست، انگشت چکشی و پای شارکو شود. این موارد نقش مهمی در مسیر زخم پای دیابتی ایفا می‌کنند زیرا در فشارهای غیر عادی در ناحیه کف پا (پاشنه و کف) که مستعد زخم شدن هستند تاثیر دارند.
علائم آسیب به عصب
آسیب به عصب می‌تواند منجر به حس غیرمعمول در پا، شامل درد، سوزش، مورمور شدن یا بی‌حسی شود. در صورتی که متوجه این علائم شدید، این موارد را به خاطر بسپارید: زمان وقوع آنها، تاثیرگذاری آنها روی پاها، قوزک یا ساق پا و عوامل تسکین این علائم.
بیماری شریان محیطی (گردش خون ضعیف)
دیابت با ایجاد تورم و شریان، یا سفت شدن شریان‌ها، نیز به رگ‌های خونی آسیب می‌زند. تنگی شاهرگ‌ها باعث ایسکمی می‌شود؛ شرایطی که گردش خون در شاهرگ‌ها محدود شده و میزان اکسیژن، گلوکز و سایر مواد مغذی لازم برای بافت‌ها به شکل قابل توجهی کاهش می‌یابد.
به تاثیر گردش خون ضعیف روی شریان‌های دست و پا، بیماری شریان محیطی گفته می‌شود. شناسایی این بیماری در افراد دچار زخم پای دیابتی از این جهت حائز اهمیت است که وجود آن با بهبود کندتر (یا عدم بهبود) زخم پا و همچنین سایر مشکلات جدی مرتبط است.
علائم گردش خون ضعیف
نبض ضعیف، سرد بودن پاها، نازک یا آبی بودن پوست و کم‌مو بودن ناحیه نشان‌دهنده عدم دریافت گردش خون کافی در پاها هستند.
قند خون بالا (هایپرگلیسمی)
سطح بالای قند خون سرعت فرایند بهبود بدن را کاهش می‌دهد. این موضوع می‌تواند منجر به زخم پای دیابتی شود. مدیریت قند خون به ویژه در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ بسیار مهم است.
پای تحریک‌شده یا زخمی
پوشیدن کفش‌هایی که به دلیل ناهنجاری‌ها یا دفرمگی ساختار پا اندازه پا نیستند، می‌تواند با سایش انگشتان پا منجر به تاول و زخم در نواحی از پا شود که به دلیل نوروپاتی حسی، بی‌حس هستند. در صورت عدم درمان به موقع، زخم عفونی شده و به استخوان گسترش می‌یابد و در نتیجه، باعث مشکلی جدی به نام استئومیلیت (التهاب استخوان) می‌شود که ممکن است به جراحی نیاز داشته باشد.
علائم اولیه زخم پای دیابتی
- یکی از نخستین علائم زخم پای دیابتی ترشح پا است که ممکن است باعث لک شدگی جوراب یا نفوذ به کفشتان شود.
- تورم، تحریک، قرمزی و بوی غیر عادی از یک یا هر دو پا نیز از علائم اولیه محسوب می‌شوند.
- بافت سیاه (خشک‌ریش) در اطراف زخم از آشکارترین علائم زخم پای جدی محسوب می‌شود که به دلیل عدم وجود جریان خون سالم در ناحیه اطراف زخم به وجود می‌آید.
- علائم زخم پای دیابتی همیشه آشکار نیستند. گاهی تا عفونت کردن زخم، علائمی از زخم پای دیابتی مشاهده نمی‌کنید.
- در صورت مشاهده هر گونه تغییر رنگ پوست، به ویژه بافتی که سیاه شده است، یا احساس هر گونه درد در اطراف ناحیه پینه‌بسته یا تحریک‌شده با پزشک معالج خود مشورت کنید.
سایر علائم ممکن زخم پای دیابتی که باید با پزشک خود درباره آنها صحبت کنید عبارتند از: خشکی بیش از حد پوست، پوست‌پوست شدن و ترک پا. سایر تغییرات پوست که باید مراقبشان باشید عبارتند از پینه، پارگی پوست بین انگشتان پا و زخم‌ها.
پزشک شما بر اساس علائم موجود زخم را در ۶ درجه متفاوت دسته‌بندی خواهد کرد که آنها را در ادامه بیان خواهیم کرد.
درجات زخم پای دیابتی
- درجه ۰: بدون جراحت باز/بهبودیافته
- درجه ۱: زخم سطحی (بدون نفوذ به لایه‌های عمیق‌تر)
- درجه ۲: زخم عمیق (نفوذ تا تاندون، استخوان یا مفصل)
- درجه ۳: زخم عمیق با بافت عفونی
- درجه ۴: قانقاریای جزئی
- درجه ۵: قانقاریای کامل
عوامل خطر برای زخم پای دیابتی
- فشار خون
- جنسیت و سن: بیشتر بیماران با این مشکل مردانی با سن بین ۴۰ تا ۷۰ هستند.
- مصرف دخانیات
- زخم پای پیشین
- کفش با اندازه نامناسب یا با کیفیت پایین
- بهداشت فردی ضعیف (عدم شستشوی منظم یا کامل یا خشک نکردن پاها بعد از شستشو)
- مصرف الکل
- بیماری قلبی
- بیماری کلیوی
- چاقی
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
شروع فرایند درمان به محض تشخیص علائم اولیه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است؛ زیرا کنترل سریع زخم پای دیابتی می‌تواند مانع از پیشرفت آن و بروز مشکلات بیشتر شود. به همین دلیل تمامی افراد، به خصوص بیماران دیابتی به محض مشاهده نشانه های اولیه ذکر شده و یا مشکوک شدن به آن ها باید به پزشک متخصص مراجعه کنند. همچنین بیمارانی که در خطر بروز این زخم ها هستند باید مورد چکاپ و آزمایش منظم قرار گیرند تا امکان تشخیص هرچه سریع تر بیماری حتی در مواردی که علائم آشکار وجود ندارد مهیا شود.
چکاپ منظم توسط پزشک متخصص
معاینه بالینی پای دیابتی برای شناسایی عوامل خطری که منجر به زخم می‌شوند ضروری است. تکرر این معاینات بالینی به نوع دیابت فرد بستگی دارد:
- در افراد دچار دیابت نوع ۱، معاینه سالانه پاها باید پنج سال پس از تشخیص انجام شود.
- در افراد دچار دیابت نوع ۲، معاینه سالانه پاها باید در زمان تشخیص انجام شود.
همچنین، بیماران دارای عوامل خطر نیازمند معاینات مکررتر، طبق شدت بیماری، هر ۱ الی ۶ ماه، هستند. وجود این عوامل خطر تعیین‌کننده بررسی‌های بیشتر، مدیریت و ارجاع به پزشک متخصص خواهد بود.
معاینه و تشخیص زخم پای دیابتی
معاینه منظم پاها برای مشکلات یا تغییرات بخشی ضروری از مدیریت دیابت محسوب می‌شود.
معاینه توسط خود شخص
- هر روز پاهایتان را معاینه کنید.
- با دقت تمامی بخش‌های پاهایتان، به ویژه ناحیه بین انگشتان، را بررسی کنید.
- به دنبال پارگی پوست، زخم، تاول، بخش‌هایی با گرمای بیشتر یا قرمزی، یا تغییرات در ایجاد پینه‌ها باشید.
- در صورت مشاهده هر یک از این تغییرات یا وجود هر گونه نگرانی، پزشک خود را مطلع کنید.
معاینات بالینی
در حین ملاقات‌های منظم، پزشک شما جریان خون و حس پاهایتان را بررسی می‌کند. پزشک شما در حین معاینه پا موارد زیر را بررسی خواهد کرد:
- گردش خون ضعیف
- آسیب به عصب
- تغییرات و دفرمگی پوست
- سؤال از شما درباره مشاهده مشکلات در پاهایتان
- بررسی برای کاهش یا عدم وجود عکس‌العمل یا کاهش توانایی حس کردن فشار، لرزش و سوزن زدن
- تغییرات دما
وسایل مخصوص، شامل مونوفیلامان یا دیاپازون پزشکی، می‌توانند به تعیین شدت آسیب به عصب کمک کنند.
- مونوفیلامان یک رشته بسیار نازک و انعطاف‌پذیر است که برای تعیین توانایی شما در حس کردن فشار در بخش‌های متفاوت پا به کار می‌رود.
- دیاپازون پزشکی جهت تعیین توانایی شما در حس کردن لرزش در نواحی متفاوت، به ویژه مفاصل پا و انگشتان پا مورد استفاده قرار می‌گیرد.
روش‌های درمانی برای زخم پای دیابتی
هدف اصلی در درمان زخم پای دیابتی دستیابی به سریع‌ترین بهبود ممکن است. هرچه بهبود زخم سریع‌تر باشد، احتمال عفونت کمتر خواهد بود. عواملی کلیدی متعددی برای درمان مناسب زخم پای دیابتی وجود دارند.
برداشتن فشار
کاهش فشار یا برداشتن آن، عنصری کلیدی در درمان مناسب زخم پای دیابتی است. فشار غیرعادی مضاعف و طولانی که پای دیابتی نوروپاتی رخ می‌دهد باید پیش از اینکه امکان بهبود زخم به وجود آید مورد اصلاح قرار گیرد. برداشتن فشار به هر اقدامی جهت از بین بردن نقاط فشار غیرعادی جهت تقویت بهبود یا جلوگیری از وقوع مجدد زخم پای دیابتی گفته می‌شود. روش‌های متعددی برای محافظت از پا در مقابل فشارهای غیرعادی مورد استفاده قرار می‌گیرند، مانند:
- استراحت مطلق
- عدم انداختن وزن روی پا
- استفاده از عصا یا واکر
- وسایل ارتوپدی (مانند کفش‌های طبی طراحی‌شده برای منحرف کردن فشار از روی زخم)
سایر وسایل مانند بریس شارکو (واکر کرو)، آتل‌های قابل جداسازی یا کفش‌های پشت‌باز از گزینه‌هایی هستند که می‌توان برای مراقبت از زخم‌های موضعی به کار روند. تطابق رفتار بیمار در حین استفاده از این وسایل ضروری است، در غیر این صورت بهبود انجام نخواهد شد. کاهش فشار باید پس از بهبود زخم جهت جلوگیری از ایجاد مجدد زخم ادامه پیدا کند.
داروها و آنتی‌بیوتیک‌ها
مدیریت مناسب زخم شامل استفاده از پانسمان‌ها و داروهای موضعی می‌شود. در صورت ادامه عفونت حتی پس از درمان‌های جلوگیرانه یا ضدفشاری، پزشک شما شاید جهت درمان زخم پای دیابتی شما داروهای آنتی‌بیوتیک، ضد پلاکت یا ضد انعقاد خون تجویز کند.
بیمارانی که زخم پای دیابتی آن ها ضعیف یا متوسط بوده و زخم آن ها در درجات اولیه قرار دارد، می توانند زیر نظر پزشک معالج خود، از آنتی بیوتیک های خوراکی مانند سترپتوکوک و آموکسی سیلین استفاده کنند. اما برای بیمارانی با عفونت های پیشرفته تر، لازم است تا بیمارن درمان آنتی بیوتیک خود را در بیمارستان و زیر نظارت مستقیم گروه درمانی دنبال کند.
پماد ها
پمادهای کاربردی برای مدیرت و کمک به التیام زخم پای دیابتی عبارتند از:
- پماد فوزیدیک اسید: پمادی حاوی ترکیبات آنتی بیوتیکی و مناسب برایس درمان عفونت های پوستی
- پماد تتراسایکلین: از خانواده پمادهای آنتی بیوتیکی
- وازلین: منساب برای مرطوب سازی بستر زخم و کاهش التهاب
- پماد آلفا: این پماد یک محصول کاملا گیاهی است که برای انواع زخم از جمله زخم پای دیابتی کابربرد دارد. این پماد باعث کاهش سریع التهاب زخم می‌شود.
پانسمان‌های زخم پای دیابتی
پانسمان، محافظت و مانعی خارجی در مقابل عوامل و آلاینده‌های خارجی را فراهم می‌کند در حالی که باعث افزایش جذب ترشحات ناحیه اطراف زخم می‌شود. انواع متفاوتی از پانسمان‌ها در کنار روش‌های پیشرفته تسریع بهبود زخم وجود دارند.
مدیریت گلوکز خون
مدیریت دقیق گلوکز خون در حین درمان زخم پای دیابتی از بالاترین اهمیت برخوردار است. همکاری نزدیک با پزشک یا متخصص غدد جهت دستیابی به این موضوع باعث تقویت بهبود و کاهش ریسک مشکلات بعدی خواهد شد.
دبریدمان
فشار شدید مکرر روی پای دیابتی باعث ایجاد پینه می‌شود. برداشتن بافت نکروزه و هایپرکراتوز یا در قالب دبریدمان سطحی زخم یا دبریدمان انتخابی به تقویت فرایند بهبود کمک می‌کند. زخم‌های عمیق، به ویژه زخم‌هایی که استخوان و بافت نرم را درگیر می‌کنند، نیازمند دبریدمان شدیدتر به وسیله جراحی هستند.
درمان زخم به روش فشار منفی
درمان هدفمند زخم به روش فشار منفی یکی دیگر از روش‌های رایج مورد استفاده در مدیریت زخم پای دیابتی است که اساسا شامل حذف ترشحات زخم از طریق یک وکیوم می‌شود. هدف از این روش تقویت پرفیوژن بافتی و تقویت ایجاد بافت گرانوله است و این روش در مقایسه با پانسمان سنتی با گاز، روش درمانی کوتاه‌تری است.
لارو درمانی
لارو درمانی روشی شناخته‌شده در درمان زخم‌های مزمن جهت برداشتن بافت نکروزه، تحریک ایجاد بافت گرانوله و کشتن باکتری‌ها است. این روش به عنوان درمانی جایگزین برای درمان زخم پای دیابتی با مشکل مقاومت باکتریایی استفاده می‌شود.
درمان با اکسیژن پرفشار
در این روش درمان، فرد روی تختی راحت در یک محفظه بسته شفاف به پشت می‌خوابد. این محفظه به دستگاهی متصل است که فشا را با اکسیژن با خلوص ۱۰۰ درصد پر می‌کند. تنفس اکسیژن خالص میزان اکسیژن در جریان خون را ۱۰ برابر افزایش می‌دهد. خون سرشار از اکسیژن می‌تواند با تحریک عوامل رشد و سلول‌های بنیادی کمک‌کننده به ترمیم بافت آسیب‌دیده به شکل قابل توجهی بهبود زخم پای دیابتی را تسریع کند. این روش درمان ۷۵ درصد سریع‌تر از آنتی‌بیوتیک‌ها منجر به بهبود زخم می‌شود.
گزینه‌های جراحی
بسیاری از زخم‌های غیرعفونی پای دیابتی بدون جراحی قابل درمان هستند. با این حال، در صورت عدم مؤثربودن درمان، درمان به وسیله جراحی مناسب و جهت موارد زیر لازم خواهد بود:
- حذف فشار از روی نواحی تحت تاثیر، شامل تراشیدن یا بریدن استخوان
- اصلاح دفرمگی‌ها، مانند انگشت چکشی، پینه، برجستگی‌های استخوانی
- درمان عفونت‌ها مانند التهاب استخوان (استئومیلیت)، عفونت استخوان، با جراحی برداشتن استخوان عفونی
زمان بهبود ممکن است بین چند هفته الی چند ماه باشد که به این موارد بستگی دارد:
- اندازه و محل زخم
- فشار روی زخم ناشی از راه رفتن یا ایستادن
- درجه تورم
- بافت‌های دارای گردش خون مناسب
- سطح گلوکز خون
درمان‌های پیشرفته برای زخم پای دیابتی
در صورت عدم بهبود زخم، پزشکان افراد مبتلا به زخم پای دیابتی با تصمیم‌های سختی روبه‌رو خواهند بود. بسیاری از این بیماران دارای ریسک قلبی بالا هستند و پزشکان باید در مورد انجام روش‌های تهاجمی مانند آنژیوگرافی تصمیم‌های پیچیده‌ای بگیرند. سایر گزینه‌ها عبارتند از:
- پوشاندن زخم با سلول‌های کشت‌شده انسان
- پانسمان یا پیوندهای خارجی با عوامل رشد نوترکیب
پیچیدگی‌های زخم پای دیابتی
پیشرفت زخم پای دیابتی در اثر بی توجهی و یا جواب ندادن به درمان ها باعث بروز مشکلات زیر می‌شود:
- عفونت پوست
- ایجاد آبسه
- سپسیس (مسمومیت عفونی)
- دفرمگی پاها
- قانقاریا
- قطع پا
امکان مدیریت و درمان زخم پای دیابتی در مراحل اولیه آن بدون هزینه بالا و آسیب های جدی به بدن وجود دارد. به همین دلیل مهمترین نکته در ارتباط با زخم پای دیابتی، چکاپ منظم پزشکی زیر نظر پزشکان متخصص و مراجعه سریع به آن ها در صورت مشاهده نشانه های اولیه است. عمل به این توصیه می تواند مانع از بروز عوارض شدید این نوع زخم ها در افراد دیابتی شود.
سؤالات متداول
1-زخم پای دیابتی چه شکلی دارد؟
اگر زخم در مرحله پیشرفته باشد، ظاهر آن کاملا واضح است. زخم پای دیابتی شبیه یک سوراخ قرمز دایره‌ای شکل در پوست است که اطراف آن را پوست پینه‌بسته ضخیم پوشانده است.
2-از کجا بدانم زخم پای دیابتی دارم؟
علائم رایج متعددی از زخم پای دیابتی عبارتند از:
- پوست تحریک‌شده (قرمزی در ناحیه) به دلیل سایش در زمان راه رفتن
- درد (احتمال بروز آن در بیماران نوروپاتیک وجود دارند حتی اگر درد سطحی نداشته باشند)
- خونریزی روی جوراب یا زمین
- بو یا تورم
- بافتی که سیاه شده یا تغییر رنگ داده باشد.
3-امکان بهبود زخم پای دیابتی وجود دارد؟
بلی، افراد مبتلا به دیابت و بیماری شریانی اندام تحتانی اغلب با سرعت کم بهبود می‌یابند.
4-بهبود زخم پای دیابتی چقدر زمان نیاز دارد؟
بهبود کامل این زخم‌ها می‌تواند بین چند هفته تا چند ماه طول بکشد.
5-چرا زمان بهبود زخم پای دیابتی اینقدر طولانی است؟
گردش خون ضعیف و سطح گلوکز می‌توانند سرعت فرایند بهبود زخم پای عفونی را کاهش دهند.
6-آیا می‌توان با پایی که زخم دیابتی دارد راه رفت؟
فشار مضاعف می‌تواند باعث ایجاد زخم، معمولا در کف پا و زیر انگشتان پا شود. اگر زخم پای دیابتی دارید، ادامه دادن راه رفتن بدون اصلاح گام برداشتن می‌تواند از بهبود آن جلوگیری کند.
7-شروع زخم پای دیابتی چه ظاهری دارد؟
زخم پای دیابتی ممکن است کم‌عمق یا عمیق باشد. این زخم در زمان شروع شبیه حفره یا گودی قرمز روی پوست است. عفونی شدن زخم ممکن است باعث ایجاد ترشح، چرک یا بوی بد شود.
8-چرا زخم پای دیابتی من بهبود نمی‌یابد؟
همانطور که پیش‌تر گفته شد، عدم بهبود زخم پای دیابتی اغلب نشانه‌ای از بیماری شریان محیطی باشد؛ زیرا عدم بهبود زخم در پا، انگشت پا یا قوزک می‌تواند نشانه‌ای از عدم کارکرد سیستم گردش خون باشد. درک این موضوع بسیار مهم است زیرا درمان‌های تهاجمی حداقلی برای بیماری شریان محیطی وجود دارند که می‌توانند کمک‌کننده باشند.
9-چه پزشکی می‌تواند زخم پای دیابتی را درمان کند؟
پس از درمان هر گونه عفونت موجود، متخصص پا پانسمان زخم را جهت محافظت از آن انجام خواهد داد. متخصص پا پیش از پانسمان کردن زخم، پانسمانی را روی آن قرار می‌دهد که به بهبود زخم کمک خواهد کرد.
10-بهترین آنتی‌بیوتیک برای زخم پای دیابتی کدام است؟
داروهایی مانند سفالکسین، دیکلوکساسیلین، آموکسیسیلین-کلاولانت یا کلیندامایسین گزینه‌های مؤثری هستند. در صورت شک نسبت به وجود عفونت استافیلوکوک اورئوس مقاوم در برابر متیسیلین، می‌توان از کلیندامایسین، تری‌متوپریم-سولفامتوکسازول، مینوسایکلین یا لینزولید استفاده کرد.
11-آیا زخم پای دیابتی درد دارد؟
زخم یا آسیب‌دیدگی پوست معمولا دردناک است ولی فقدان حس در پا که اغلب در ایجاد زخم پای دیابتی نقش دارد به معنی عدم وجود درد مرتبط با زخم است.
12-آیا زخم پای دیابتی جدی است؟
بلی، زخم‌های دیابتی گاهی خطرناک بوده و منجر به قطع عضو می‌شوند.
13-چه زمانی باید پای دیابتی را قطع کرد؟
زخم‌ها باید به صورت مکرر، حداقل هر یک تا چهار هفته، معاینه شوند. زمانی که شرایط منجر به از بین رفتن شدید بافت یا عفونت تهدیدکننده شود، قطع عضو تنها گزینه ممکن خواهد بود. جراح بافت آسیب‌دیده را برداشته و تا جای ممکن بافت سالم را باقی می‌گذارد.
14-بهترین پماد برای زخم پای دیابتی کدام است؟
آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند نئومایسین، جنتامایسین و موپیروسین پوشش آنتی‌باکتریایی موضعی خوبی دارند. پانسمان‌های حاوی نقره با فرمولاسیون‌های متفاوت و پوشش بسیار خوب آنتی‌باکتریایی نیز وجود دارند.
15-افراد مبتلا به دیابت باید از چه نوع کفش‌هایی استفاده کنند؟
- از کفش‌های نوک‌تیز اجتناب کنید.
- از خریدن کفش‌های دارای کفی تخت یا پاشنه‌های بلند خودداری کنید زیرا امکان توزیع برابر فشار پا در آنها وجود ندارد.
- به دنبال کفش‌هایی با کفی نرم باشید.
- کفش‌های چرمی، پارچه‌ای یا جیر را انتخاب کنید که امکان گردش کافی هوا را فراهم می‌کنند.
16-کفش‌های طراحی‌شده تخصصی برای زخم پای دیابتی چه مزیتی دارند؟
پوشیدن این کفش‌ها می‌تواند به کاهش ریسک و تقویت گردش خون سالم در پاهایتان کمک کند.
17-چه نوع دیابتی منجر به زخم پای دیابتی می‌شود؟
افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ و نوع ۲ ممکن است دچار زخم پای دیابتی شوند.
18-آیا زخم پای دیابتی می‌تواند منجر به مرگ شود؟
افراد مبتلا به دیابت که دچار زخم پای دیابتی می‌شوند در معرض خطر بیشتر مرگ زودرس در مقایسه با افرادی هستند که از زخم پای دیابتی رنج نمی‌برند.
