مروری بر غربالگری سرطان دهانه رحم

مروری بر غربالگری سرطان دهانه رحم

سرطان دهانه رحم چیست؟

دهانه رحم قسمت پایینی رحم است که به واژن باز می‌شود.

سرطان دهانه رحم زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های طبیعی دهانه رحم به سلول‌های غیرطبیعی تبدیل شده و به‌صورت غیرقابل‌کنترل رشد می‌کنند.

انواع اصلی سرطان دهانه رحم:

1. کارسینوم سلول سنگفرشی (Squamous Cell Carcinoma)
2. آدنوکارسینوم (Adenocarcinoma)

 

آزمایش‌های غربالگری برای سرطان دهانه رحم

آزمایش‌های غربالگری می‌توانند سرطان دهانه رحم و تغییرات پیش‌سرطانی را در مراحل اولیه که قابل درمان هستند شناسایی کنند و بدین ترتیب ممکن است تعداد افرادی که به سرطان دهانه رحم مبتلا می‌شوند و همچنین تعداد مرگ‌ها به‌علت این بیماری را کاهش دهند.

چندین نوع آزمایش غربالگری برای سرطان دهانه رحم وجود دارد:

انواع آزمایش‌های غربالگری برای سرطان دهانه رحم:

1. آزمایش پاپ اسمیرانیکولاو یا آزمایش “پاپ اسمیر “
2. آزمایش ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)
3. ترکیبی از هر دو آزمایش که به آن “آزمایش مشترک” (Co-testing) گفته می‌شود

 

 

 

عوامل خطر سرطان دهانه رحم

مهم‌ترین عامل خطر برای سرطان دهانه رحم، عفونت با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) است. بیش از 100 نوع مختلف از HPV وجود دارد؛ با این حال، بیشتر انواع HPV سرطان ایجاد نمی‌کنند. حداقل 80 درصد از زنان در طول عمر خود در معرض ویروس HPV قرار می‌گیرند. در بیشتر مواقع، سیستم ایمنی بدن ویروس را قبل از اینکه آسیب وارد کند از بین می‌برد.

 

• محققان انواع مختلف HPV را به عنوان نوع پرخطر یا کم‌خطر برای ایجاد سرطان دهانه رحم دسته‌بندی کرده‌اند:

 

• انواع کم‌خطر HPV : دو نوع کم‌خطر HPV، 6 و 11، می‌توانند زگیل‌های تناسلی ایجاد کنند. این‌ها به عنوان کم‌خطر در نظر گرفته می‌شوند زیرا به ندرت باعث سرطان دهانه رحم می‌شوند.
• انواع پرخطر HPV: انواع پرخطر HPV ممکن است در برخی افراد باعث سرطان دهانه رحم شوند و می‌توانند انواع دیگری از سرطان‌ها را نیز ایجاد کنند.

 

اگرچه بیشتر افرادی که به انواع پرخطر HPV آلوده می‌شوند دچار سرطان نمی‌شوند، اما افرادی که به مدت طولانی (معمولاً دو سال یا بیشتر) نتیجه آزمایش HPV پرخطر مثبت دارند، در معرض خطر بالاتری برای سرطان دهانه رحم قرار دارند. پرخطرترین آن‌ها، انواع HPV 16 و 18 هستند؛ این دو نوع مسئول بیشتر سرطان‌های مرتبط با HPV هستند.

 

ویروس پاپلومای انسانی (HPV) از طریق تماس مستقیم پوست با پوست ناحیه تناسلی منتقل می‌شود، از جمله رابطه جنسی واژنی، رابطه جنسی دهانی، رابطه جنسی مقعدی و سایر انواع تماس‌های جنسی. این ویروس می‌تواند حتی بدون توجه به جنسیت یا هویت جنسی شما یا شریک جنسی شما منتقل شود. از آنجا که HPV از طریق تماس جنسی منتقل می‌شود، داشتن شرکای جنسی متعدد با افزایش خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم مرتبط است. کاندوم‌ها تنها محافظت جزئی فراهم می‌کنند زیرا تمام پوست ناحیه تناسلی را نمی‌پوشانند. امکان ابتلا به HPV از طریق لمس اشیایی مانند صندلی توالت وجود ندارد.

بیشتر افرادی که به HPV آلوده می‌شوند هیچ علامت یا نشانه‌ای ندارند. بیشتر عفونت‌های HPV موقتی هستند و طی دو سال بهبود می‌یابند. زمانی که ویروس بیشتر از دو سال باقی بماند (در 10 تا 20 درصد موارد)، احتمال بروز پیش‌سرطان یا سرطان دهانه رحم وجود دارد. با این حال، معمولاً چندین سال طول می‌کشد تا عفونت HPV باعث سرطان دهانه رحم شود.

• مواردی که خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را افزایش می‌دهند شامل سیگار کشیدن و داشتن بیماری یا مصرف دارویی است که سیستم ایمنی بدن را ضعیف می‌کند. اگر سیگار می‌کشید، می‌توانید با ترک سیگار، خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم (و سایر مشکلات) را کاهش دهید.
• واکسن برای کمک به پیشگیری از عفونت با برخی از انواع پرخطر HPV برای تمام کودکان در سنین 11 تا 12 سال توصیه می‌شود، اما می‌تواند از سن 9 سالگی نیز تجویز شود. “واکسیناسیون جبرانی” برای تمام افرادی که تا سن 26 سال واکسن را دریافت نکرده‌اند، توصیه می‌شود، اما این واکسن می‌تواند تا سن 45 سالگی نیز داده شود.

 

آزمایش‌های غربالگری سرطان دهانه رحم

آزمایش‌های غربالگری را می‌توان در هر زمانی از چرخه قاعدگی انجام داد. با این حال، برخی از ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتی ممکن است پیشنهاد کنند که غربالگری سرطان دهانه رحم در زمانی انجام شود که انتظار ندارید قاعدگی داشته باشید.

• غربالگری سرطان دهانه رحم می‌تواند با استفاده از چندین آزمایش مختلف انجام شود:

1. آزمایش پاپ اسمیر : آزمایش پاپ اسمیر روشی برای بررسی سلول‌های دهانه رحم است. اصطلاح دیگری برای آزمایش پاپ اسمیر “سیتولوژی دهانه رحم” است.

برای انجام آزمایش پاپ اسمیر، پزشک یک معاینه لگنی انجام می‌دهد و از ابزاری به نام اسپکولوم برای باز کردن واژن استفاده می‌کند. سپس با استفاده از یک برس کوچک یا کاردک، سلول‌هایی از دهانه رحم جمع‌آوری می‌کند. این ممکن است کمی ناخوشایند باشد اما معمولاً دردناک نیست. سلول‌ها در یک ظرف حاوی مایع نگهدارنده قرار می‌گیرند یا روی یک اسلاید شیشه‌ای برای بررسی قرار داده می‌شوند.

 

2. آزمایش HPV مشابه آزمایش پاپ اسمیر: آزمایش (HPV) نیز در حین معاینه لگنی انجام می‌شود، و با استفاده از یک برس کوچک از دهانه رحم نمونه‌برداری می‌شود. در این آزمایش، گاهی ممکن است خودتان بتوانید سلول‌ها را جمع‌آوری کنید به جای اینکه پزشک این کار را انجام دهد. این کار به این صورت است که یک اسفنج (swab) را در واژن خود قرار می‌دهید در حالی که در مطب پزشک هستید. اگر ترجیح می‌دهید این کار را خودتان انجام دهید، از پزشک خود بپرسید که آیا این گزینه برای شما وجود دارد. در صورتی که بله، پزشک می‌تواند یک کیت برای شما فراهم کند و نحوه استفاده از آن را توضیح دهد.

 

• آزمایش‌های HPV فقط برای نوع‌هایی از HPV انجام می‌شود که با سرطان دهانه رحم مرتبط هستند؛ نتیجه مثبت به این معنا است که یکی از این نوع‌ها بیشتر یافت شده‌اند. گاهی اوقات، آزمایشگاه به طور خاص گزارش می‌دهد که آیا یکی از دو نوع پرخطر HPV، یعنی HPV 16 و HPV 18، را دارید یا خیر. این به نام “ژنو تایپینگ” شناخته می‌شود.

مهم است که به یاد داشته باشید بیشتر افرادی که نتیجه آزمایش HPV مثبت دارند، به سرطان دچار نمی‌شوند.

3. آزمایش ترکیبی (“آزمایش مشترک”) این آزمایش شامل انجام همزمان آزمایش پاپ اسمیر و HPV است.

 

چه کسانی و در چه زمانی باید برای سرطان دهانه رحم غربالگری شوند؟

توصیه‌های غربالگری فقط برای افرادی که در گذشته تمامی آزمایش‌های دهانه رحم آن‌ها طبیعی بوده، هیچ علائم غیرطبیعی ندارند و سیستم ایمنی آن‌ها طبیعی است، اعمال می‌شود.

افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند باید از دستورالعمل‌های غربالگری متفاوتی پیروی کنند. همچنین، افرادی که سابقه نتایج غیرطبیعی دارند یا علائم غیرطبیعی نشان می‌دهند، از دستورالعمل‌های معمول غربالگری پیروی نمی‌کنند؛ در این موارد، آزمایش “نظارت” نامیده می‌شود، نه غربالگری.

 

• سرطان دهانه رحم در افراد جوان بسیار نادر است. بنابراین، غربالگری قبل از سن ۲۱ سالگی توصیه نمی‌شود، صرف‌نظر از اینکه فرد فعالیت جنسی داشته باشد یا نه. در این سنین، احتمال نتایج “مثبت کاذب” بالاست، زیرا بسیاری از عفونت‌های ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) در این گروه سنی موقتی هستند و منجر به سرطان نمی‌شوند. در برخی موارد، نتایج مثبت کاذب ممکن است منجر به انجام روش‌های غیرضروری شود که می‌تواند مشکلاتی برای بارداری‌های آینده ایجاد کند.

 

سن ۲۱ تا ۲۹ سال

سن دقیق شروع غربالگری سرطان دهانه رحم و روش ارجح برای آن کاملاً مشخص نیست و توصیه‌ها در گروه‌های متخصص متفاوت است. هدف این است که غربالگری را در زمانی آغاز کنیم که مزایای آن از خطرات آن بیشتر باشد.

در ایالات متحده:

• اکثر ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی غربالگری را از سن ۲۱ سالگی با آزمایش پاپ اسمیر هر سه سال یک‌بار آغاز می‌کنند. این توصیه بر اساس دستورالعمل‌های کارگروه خدمات پیشگیری ایالات متحده (USPSTF) است.
• برخی از پزشکان غربالگری را از سن ۲۵ سالگی با آزمایش HPV به‌تنهایی هر پنج سال یک‌بار آغاز می‌کنند. این روش بر اساس راهنمایی‌های انجمن سرطان آمریکا (ACS) است.

حتی اگر واکسن HPV را دریافت کرده باشید، همچنان باید برای سرطان دهانه رحم غربالگری شوید.

 

سن ۳۰ تا ۶۵ سال

متخصصان توصیه می‌کنند افرادی که تمامی نتایج غربالگری آن‌ها طبیعی بوده است، تا سن ۶۵ سالگی به طور منظم غربالگری شوند. این غربالگری می‌تواند به یکی از روش‌های زیر انجام شود:

• آزمایش HPVبه تنهایی و هر پنج سال یک‌بار
• آزمایش ترکیبی هر پنج سال یک‌بار
• آزمایش پاپ اسمیر هر سه سال یک‌بار

 

بعد از سن ۶۵ سالگی

بیشتر متخصصان معتقدند که بسیاری از افراد می‌توانند پس از سن ۶۵ سالگی غربالگری سرطان دهانه رحم را متوقف کنند، هرچند این امر به عوامل خطر آن‌ها بستگی دارد. با این حال، برخی از پزشکان غربالگری را تا سن ۷۴ سالگی برای افرادی که سالم هستند، ادامه می‌دهند.

به عنوان مثال، ممکن است شما نیاز به ادامه غربالگری سرطان دهانه رحم پس از سن ۶۵ سالگی داشته باشید اگر یکی از شرایط زیر را داشته باشید:

• تا به حال آزمایش پاپ اسمیر غیرطبیعی، آزمایش HPV غیرطبیعی، یا درمانی برای سرطان یا سلول‌های پیش‌سرطانی در دهانه رحم، واژن، ولووا یا مقعد داشته‌اید.
• غربالگری قبلی کافی نداشته‌اید یا تاریخچه غربالگری شما نامشخص است.
• به ویروس HIV مبتلا هستید یا بیماری دیگری دارید که سیستم ایمنی بدن را سرکوب می‌کند.
• در دوران بارداری خود در معرض داروی دی اتیل استیل بسترول (DES) قرار گرفته‌اید.DES دارویی بود که قبل از سال ۱۹۸۱ به بسیاری از افراد برای جلوگیری از مشکلات بارداری داده می‌شد. زنان که در دوران بارداری خود در معرض DES بوده‌اند، خطر ابتلا به مشکلات بهداشتی خاص از جمله سرطان دهانه رحم را دارند.

 

اگر شما ۶۵ سال یا بالاتر هستید و هیچ‌یک از عوامل خطر فوق را ندارید، بسیاری از متخصصان در ایالات متحده معتقدند که می‌توانید غربالگری سرطان دهانه رحم را متوقف کنید اگر:

• تمام آزمایش‌های غربالگری طبیعی را به طور منظم در گذشته انجام داده‌اید، و
• حداقل سه آزمایش پاپ اسمیر طبیعی متوالی یا دو آزمایش ترکیبی (آزمایش پاپ اسمیر و HPV) طبیعی در طول ۱۰ سال گذشته انجام داده‌اید، با آخرین آزمایش طبیعی در پنج سال گذشته.

 

 

بعد از هیسترکتومی

اگر هیسترکتومی (برداشتن جراحی رحم و گاهی دهانه رحم) انجام داده‌اید، شما نیازی به غربالگری سرطان دهانه رحم ندارید، مگر اینکه یکی از شرایط زیر برای شما صدق کند:

• در هیسترکتومی شما دهانه رحم برداشته نشده است (این را گاهی “هیسترکتومی زیرمجموعه” می‌نامند). اگر مطمئن نیستید که آیا دهانه رحم شما در طی هیسترکتومی برداشته شده است یا نه، پزشک می‌تواند شما را معاینه کرده و این را تشخیص دهد.
• هیسترکتومی شما به دلیل سرطان دهانه رحم یا پیش‌سرطان (“دیسپلازی”) انجام شده باشد یا شما تاریخچه‌ای از آزمایش پاپ اسمیر یا HPV غیرطبیعی داشته باشید که نیاز به غربالگری فراتر از سن ۶۵ سالگی دارد.
• در دوران بارداری در معرض DES قرار گرفته‌اید.

 

نتایج آزمایش‌های غربالگری

• آزمایش پاپ اسمیر : اگر آزمایش پاپ اسمیر به عنوان بخشی از غربالگری سرطان دهانه رحم شما انجام شده باشد، نتایج آن چند هفته بعد از ویزیت شما در دسترس خواهد بود. نتایج آزمایش پاپ اسمیر ممکن است به شرح زیر گزارش شوند:
• منفی : آزمایش‌های پاپ اسمیری که هیچ سلول غیرطبیعی، پیش‌سرطانی یا سرطانی ندارند، به عنوان منفی برای ضایعه اینتر اپی‌تلیال یا بدخیمی گزارش می‌شوند.
• نتایج غیرطبیعی: سلول‌های دهانه رحم ممکن است به دلایل مختلف غیرطبیعی به نظر برسند. به عنوان مثال، ممکن است شما عفونت دهانه رحم داشته باشید یا ممکن است ناحیه‌ای پیش‌سرطانی یا حتی سرطان دهانه رحم داشته باشید.

 

• آزمایش : HPV اگر آزمایش (HPV) به عنوان بخشی از غربالگری سرطان دهانه رحم شما انجام شده باشد، نتایج آن چند هفته بعد از ویزیت شما در دسترس خواهد بود. نتایج ممکن است به شرح زیر گزارش شوند:
• منفی: هیچ‌یک از انواع پرخطر HPV وجود ندارد.
• مثبت : انواع پرخطر HPV وجود دارد. برخی از آزمایشگاه‌ها ممکن است مشخص کنند که آیا بالاترین انواع پرخطر HPV 16 یا HPV 18 موجود هستند یا خیر.

 

• آزمایش‌های پیگیری : اگر نتایج آزمایش پاپ اسمیر یا HPV شما غیرطبیعی باشد، ممکن است نیاز به آزمایش‌های پیگیری داشته باشید؛ بهترین استراتژی بستگی به عوامل فردی مختلف خواهد داشت.