آسم شغلی و آنچه باید در باره آن بدانیم
فهرست مطالب
آسم شغلی نوعی آسم است که در اثر قرار گرفتن در معرض برخی مواد در محل کار مانند دود، مواد شیمیایی، گازها یا مواد دیگر ایجاد یا بدتر می‌شود.
تشخیص زودهنگام و مناسب می‌تواند به درمان مؤثر آسم شغلی کمک کند، در حالی که تشخیص دیرهنگام و قرار گرفتن در معرض طولانی مدت می‌تواند باعث تغییرات دائمی در ریه‌ها شود.
این مقاله محرک‌ها و انواع آسم، به ویژه آسم شغلی، علائم و علل آن را مورد بحث قرار می‌دهد. همچنین تشخیص، درمان و پیشگیری از این بیماری را بررسی می‌شود.
آسم چیست؟
آسم یک بیماری مزمن است که منجر به التهاب و باریک شدن راه‌های هوایی می‌شود. این عارضه 15 تا 20 درصد افراد در کشورهای توسعه یافته و 2 تا 4 درصد در کشورهای کمتر توسعه یافته را تحت تأثیر قرار می‌دهد. انواع مختلف آسم به ورزش، آلرژی، فصول یا سایر عوامل محیطی مربوط می‌شود.
التهاب راه‌های هوایی ناشی از آسم
محرک‌ها
برخی از محرک‌های رایج آسم عبارتند از:
- آلرژن‌های محیطی
- عفونت‌های ویروسی دستگاه تنفسی
- دود تنباکو
- استفاده از مسدودکننده‌های بتا (beta-blockers)
- مواد و بخارهای شیمیایی
- عوامل عاطفی مانند استرس
آسم شغلی
استراتژی جهانی برای پیشگیری و مدیریت آسم (Global Strategy for Asthma Prevention and Management: GINA) تا 20 درصد از موارد آسم با شروع بزرگسالان را به آسم شغلی نسبت می‌دهد.
قرار گرفتن در معرض آلرژن‌ها یا عوامل حساسیت‌زا در محل کار باعث ایجاد یا تشدید علائم آسم شغلی می‌شود. بنابراین این نوع آسم، با انواع دیگر متفاوت است، زیرا معمولاً در هنگام کار اتفاق می‌افتد.
قرار گرفتن در معرض آلاینده‌های تنفسی می‌تواند به آسم منجر شود
علائم
علائم آسم شغلی مشابه انواع دیگر آسم است و بستگی به مدت زمان و دفعات بروز آن دارد. برخی از علائم رایج آسم شغلی عبارتند از:
- خس‌خس سینه
- سرفه کردن
- مشکل در تنفس
- تنگی قفسه سینه
علائم اغلب در تعطیلات آخر هفته و تعطیلات از بین می‌روند اما در بازگشت به محل کار دوباره ظاهر می‌شوند. در صورت مواجهه طولانی مدت، علائم ممکن است حتی پس از عدم مواجهه نیز ادامه یابد.
چه زمانی باید با پزشک مشورت کرد
در صورت قرار گرفتن مداوم در معرض مواد حساسیت‌زای این بیماری یا عدم دریافت درمان، ممکن است حتی عوارض دائمی ایجاد شود. قرار گرفتن در معرض اینگونه مواد در درازمدت می‌تواند منجر به بدتر شدن علائم شود و درمان آنها را دشوار کند. طبق نظر آکادمی آمریکایی آلرژی، آسم و ایمونولوژی، آسیب دائمی به ریه‌ها می‌تواند در موارد خاصی از آسم حاد شغلی رخ دهد.
تأثیری که حمله آسمی بر راه‌های هوایی می‌گذارد
افراد در صورت داشتن علائمی از مشکلات تنفسی که نشان‌دهنده آسم است باید فوراً به پزشک مراجعه کنند. درمان اورژانسی در موارد زیر ضروری است:
- بدتر شدن خس‌خس سینه
- تنگی نفس حتی در حین انجام حداقل فعالیت
- عدم بهبودی در علائم آسم حتی پس از استفاده از داروها
علل
شناسایی بیش از 400 عامل منبع معتبری که می‌تواند منجر به آسم شغلی شود، رخ داده است و این فهرست همچنان در حال افزایش است.
جدول زیر شامل رایج‌ترین محرک‌ها و آلرژن‌هایی است که می‌توانند باعث آسم شغلی شوند و حرفه مرتبط با آن.
| حرفه | محرک‌ها/آلرژن‌ها |
| مشاغلی که با چسب مصنوعی و مواد شیمیایی سروکار دارند، نقاش‌ها | مواد شیمیایی |
| نانوایان و کشاورزان | غلات |
| فلزکاران | پلاتین، نیکل، کبالت |
| کارگران نساجی | مواد رنگرزی |
| نجارها، کارگران جنگل، و کارگران کارخانه‌های چوب‌بری | گرد و غبار چوب |
| متخصصان مراقبت‌های بهداشتی و داروسازی | داروها، لاتکس و آنزیم‌ها |
| دامپزشکان | مواد حیوانی |
| باغبان‌ها، کارگران و کشاورزان جنگل | گیاهان و قارچ‌ها |
پیشگیری
برخی از راه‌های پیشگیری از آسم شغلی عبارتند از:
- غربالگری قبل از استخدام برای کاهش تعداد افراد مستعد در میان کارگران
- از بین بردن مواد محرک یا آلرژن
- کاهش قرار گرفتن در معرض مواد محرک یا آلرژن
- استفاده از تجهیزات حفاظت فردی (PPE) مانند ماسک تنفسی
- غربالگری معمول پزشکی برای شناسایی علائم اولیه آسم در کارگران
- جابجایی کارگر مواجه شده پس از تشخیص
- استفاده از دارو برای کنترل بیماری
تشخیص
آزمایش‌هایی که برای تشخیص آسم شغلی مورد استفاده قرار می‌گیرد به تأیید انواع دیگر آسم نیز کمک می‌کند. آزمایش‌هایی که به تشخیص آسم شغلی کمک می‌کند عبارتند از:
- معاینه فیزیکی: اولین مرحله تشخیص، معاینه فیزیکی است که در آن پزشک گلو، چشم‌ها، بینی، قفسه سینه و ریه‌ها را از نظر هرگونه نشانه آسم یا انسداد راه هوایی بررسی می‌کند.
- تست اسپیرومتری: این یک تست عملکرد ریه است که در آن فرد باید نفس عمیق بکشد و هوا را به زور به داخل اسپیرومتر دمد. اسپیرومتر سرعت خروج هوا از ریه‌ها و احجام دمی و بازدمی آن را اندازه‌گیری می‌کند.
- اندازه‌گیری حداکثر جریان: این آزمایش شامل یک پیک فلومتر است که حرکت هوا به خارج از ریه‌ها را اندازه‌گیری می‌کند و به تغییرات راه‌های هوایی بسیار حساس است. حتی قبل از شروع علائم می‌تواند به تشخیص آسم کمک کند.
- تست اکسید نیتریک بازدم کسری (FeNO): تست FeNO مقدار نیتریک اکسید موجود در تنفس را اندازه‌گیری می‌کند، که می‌تواند وجود التهاب در راه‌های هوایی را تعیین کند که ممکن است نشان‌دهنده آسم باشد.
- تست آلرژی: پزشک ممکن است از تست پوستی یا آزمایش خون برای تشخیص هر گونه پاسخ آلرژیک استفاده کند.
- تست چالش: این آزمایش می‌تواند تعیین کند که آیا تعداد کمی از مواد شیمیایی مشکوک می‌توانند باعث واکنش شوند یا خیر. تعیین عملکرد ریه قبل و بعد از قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی به تشخیص اینکه آیا می‌تواند بر توانایی تنفس تأثیر بگذارد کمک می‌کند.
- رادیوگرافی قفسه سینه: ممکن است پزشک برای تعیین وضعیت ریه، عکس‌برداری از قفسه سینه را توصیه کند.
درمان
مهمترین مرحله در درمان آسم، توقف یا کاهش قرار گرفتن در معرض محرک‌های ایجاد کننده علائم است. یک فرد باید با پزشک خود برای ایجاد یک برنامه کنترل آسم مشاوره و اقدام کند. پزشکان اغلب آسم را با دو نوع دارو درمان می‌کنند: تسکین سریع و کنترل طولانی مدت.
برخی از گزینه‌های درمانی فعلی عبارتند از:
- داروهای استنشاقی کوتاه اثر که به باز نگه داشتن راه‌های هوایی کمک می‌کند
- گشادکننده‌های (bronchodilators) برونش طولانی اثر که راه‌های هوایی را برای مدت طولانی باز نگه می‌دارد
- داروهای ضد التهابی مانند کورتیکواستروئیدهای استنشاقی یا خوراکی که به کاهش التهاب کمک می‌کنند
- آنتی‌بیوتیک‌هایی که می‌توانند به درمان پنومونی باکتریایی یا برونشیت کمک کنند
- ترکیبی از گشادکننده‌ها و کورتیکواستروئیدهای استنشاقی
دو وسیله رایج که برای مصرف داروهای آسم استفاده می‌شود، دستگاه‌های استنشاقی و نبولایزر هستند. آنها به داروها اجازه می‌دهند مستقیماً به ریه‌ها بروند. با این حال، ممکن است مصرف چند دارو نیز به صورت قرص یا تزریقی (ساده یا وریدی) صورت پذیرد.
خلاصه
بزرگسالانی که در یک شغل خاص کار می‌کنند و در معرض برخی از مواد محرک قرار می‌گیرند می‌توانند به آسم شغلی مبتلا شوند. علائم، تشخیص و درمان آسم شغلی مشابه انواع دیگر آسم است.
برای جلوگیری کردن از اینکه آسم شغلی به مشکلات ریوی طولانی مدت بینجامد، پزشکان ممکن است استفاده از ماسک‌های صورت را برای جلوگیری از قرار گرفتن در معرض محرک‌ها یا تغییر محل کار کارگران یا حذف کامل قرار گرفتن در معرض خطر توصیه کنند.
